Home
W odróżnieniu od syndyka, tymczasowy nadzorca sądowy (TNS) jest fakultatywnym (z tym, że po wejściu w życie nowelizacji p.u. TNS lub zarządca przymusowy będzie obowiązkowo wyznaczany w razie złożenia wniosku pre-packowego) organem postępowania o ogłoszenie upadłości, wyznaczanym przez sąd w drodze postanowienia. Pojawia się zatem na etapie postępowania zabezpieczającego, którego podstawowym celem jest zabezpieczenia majątku dłużnika oraz zapewnienie wierzycielom maksymalnego i równomiernego zaspokojenia w ewentualnym postępowaniu upadłościowym. W tym czasie sąd zajmuje się wstępną analizą wniosku upadłościowego - bada okoliczności związane z sytuacją finansową dłużnika. Warto wspomnieć, że sąd upadłościowy wyznacza TNS z urzędu, bądź na wniosek.
Podobnie jak w przypadku syndyka, do pełnienia funkcji tymczasowego nadzorcy sądowego może zostać powołana wyłącznie osoba fizyczna, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych oraz licencję doradcy restrukturyzacyjnego lub spółka handlowa, której wspólnicy ponoszący odpowiedzialność za jej zobowiązania bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkowie zarządu posiadają licencję doradcy restrukturyzacyjnego.
Powyższy krąg poddany został jednak ograniczeniom. I tak, funkcji TNS nie może pełnić osoba, która jest wierzycielem lub dłużnikiem podmiotu, o którego upadłość wniesiono, jak również członkiem rodziny tegoż wierzyciela lub dłużnika. Powyższej funkcji nie może pełnić także osoba, która wchodziła w skład organów podmiotu objętego wnioskiem o upadłości lub spółki z nim powiązanej, była jego prokurentem, była przez niego zatrudniona albo posiadała jego akcje lub udziały. Co istotne, tymczasowym nadzorcą sądowym nie można ustanowić osoby, która we wcześniej prowadzonym postępowaniu restrukturyzacyjnym wobec dłużnika, pełniła funkcję nadzorcy lub zarządcy.
Jak wskazano wcześniej, głównym zadaniem tymczasowego nadzorcy sądowego jest zabezpieczenie majątku dłużnika. W praktyce chodzi o to, żeby na tzw. przedpolu upadłości nie doszło do nieprawidłowego uszczuplenia przyszłej masy upadłości i pokrzywdzenia w ten sposób wierzycieli. TNS jest zatem swego rodzaju ochroniarzem majątku dłużnika, ale działa w interesie wierzycieli – co ważne – pojmowanych jako całość. Zapobiega zatem również wybiórczemu zaspokajaniu – wierzyciele bowiem mają być zaspokojeni równomiernie. Bardzo istotną rolą TNS jest przygotowanie sprawozdania o stanie finansowym i majątkowym przedsiębiorstwa dłużnika, w oparciu o które sąd upadłościowy rozpoznaje wniosek o ogłoszenie upadłości.
Co do zasady, TNS nie wyznacza się wówczas, kiedy zdaniem sądu zachodzi uzasadniona obawa, że dłużnik będzie ukrywał swój majątek lub w inny sposób działał na szkodę wierzycieli – np. zawierając niekorzystne umowy, wyzbywając się majątku, dokonując obciążenia majątku bez wyraźnej korzyści gospodarczej, pozostawiając majątek bez należytej ochrony i opieki. W takiej sytuacji interesy wierzycieli należy zabezpieczyć jeszcze mocniej poprzez ustanowienie tymczasowego zarządcy (art. 40 p.u.). Taka sama sytuacja występuje, jeżeli dłużnik nie wykonuje poleceń tymczasowego nadzorcy sądowego. Sąd może jednak zastosować odmienną kolejność zabezpieczenia majątku, a także podjąć inne środki – przepisy dają mu w tym dużą dowolność.
Zasadniczo, zadania tymczasowego nadzorcy sądowego sprowadzają się do sprawowania kontroli nad majątkiem dłużnika, jego obserwacją oraz zabezpieczeniem.
Kontrola czynności dłużnika, jak i sprawowanie nadzoru nad jego majątkiem bardzo często stopuje dłużnika w możliwości władania swoim majątkiem. Zgodnie z przepisami p.u. po ustanowieniu TNS dłużnik może dokonywać jedynie czynności zwykłego zarządu. Co do czynności dłużnika przekraczających zakres zwykłego zarządu, niezbędnym będzie otrzymanie wcześniejszej zgody TNS pod rygorem nieważności. Uważa się jednak, że taka zgoda, może zostać udzielona przez tymczasowego nadzorcę sądowego również po dokonaniu czynności w terminie 30 dni od jej dokonania. Podobnie, zgody TNS wymagają dyspozycje dłużnika dotyczące środków na rachunku bankowym, którego zajęcie uchylono (w ramach postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości).
TNS za swoją pracę otrzymuje stosowne wynagrodzenie. Sąd upadłościowy określa je, biorąc pod uwagę nakład pracy, zakres podejmowanych czynności w postępowaniu, stopień ich trudności oraz czas sprawowania przez funkcji. Wynagrodzenie TNS ustala się w przedziale od ¼ przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do jego dwukrotności. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, w razie stwierdzenia przez sąd, że nakład pracy TNS, zakres podjętych czynności, stopień ich trudności oraz czas pełnienia funkcji uzasadnia przyznanie mu wyższego wynagrodzenia, można je określić w wysokości do czterokrotności wspomnianego wcześniej średniego wynagrodzenia.
W III kwartale 2018 r. wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłaty nagród została ustalona na 4.821,80 zł. Uśredniając, TNS powinien więc zarobić od kwoty niewiele wyższej od 1.200,00 zł do niemal 10.000,00 zł (w szczególnie uzasadnionych przypadkach do ponad 19.000 zł). Należy pamiętać, że do tych kwoty dolicza się należny podatek VAT.
