Pomoc publiczna w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców jako jeden z instrumentów programu Polityka Nowej Szansy – wprowadzenie

Ustawa z dnia 16 lipca 2020 r. o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców (Dz.U. 2020 poz. 1298, dalej także jako: „Ustawa”) weszła w życie 11 sierpnia 2020 r. Potrzeba interwencji legislacyjnej wynikała z konieczności kompleksowego ujęcia instrumentów pomocy publicznej w jednym akcie prawnym rangi ustawowej. Ustawa ma na celu udzielenie pomocy i zapewnienie optymalnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej w sytuacji, gdy przedsiębiorca boryka się z problemami natury ekonomicznej. W obliczu kryzysu gospodarczego wywołanego pandemią COVID-19, warto przyjrzeć się Ustawie z bliska i zweryfikować, czy możemy liczyć na przewidzianą przez nią pomoc.

1. Rodzaje pomocy

Ustawa przewiduje trzy rodzaje pomocy:

• na ratowanie - w celu wsparcia przedsiębiorcy przez okres, w którym prowadzi działania nad opracowaniem planu restrukturyzacji lub likwidacji działalności gospodarczej,
• tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne - w celu umożliwienia wykonywania działalności gospodarczej w czasie wdrażania środków restrukturyzacyjnych (dedykowane wyłącznie mikro, małemu lub średniemu przedsiębiorcy),
• na restrukturyzację - w celu realizacji planu restrukturyzacji mającego na celu przywrócenie długofalowej zdolności do konkurowania na rynku.

Źródłem finansowania pomocy publicznej w formie wsparcia finansowego jest budżet państwa. W okresie 2020-2029 łączny maksymalny limit wydatków budżetowych przeznaczonych na realizację celów wymienionych w ustawie określono na kwotę 1 200 000 000 zł, z zastrzeżeniem, iż w każdym roku limit ten wynosi 120 000 000 zł.

2. Kto może otrzymać pomoc?

Beneficjariuszami pomocy publicznej są przedsiębiorcy znajdujący się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Ustawa przyjmuje, że są to przedsiębiorcy z art. 141 ust. 1 PrRestr, którzy jednocześnie są zagrożeni niewypłacalnością i spełniają warunki z art. 141 ust. 2 PrRestr albo są niewypłacalni w rozumieniu art. 11 PrUpad (o dość skomplikowanych wymogach podmiotowych przy tymczasowym wsparciu restrukturyzacyjnym w następnym wpisie). Ustawodawca wprowadził zatem pewne ograniczenia w zakresie podmiotowym udzielanej pomocy. Zgodnie z zapisami Ustawy, pomoc nie zostanie udzielona m.in. jeżeli przedsiębiorca:

• prowadzi działalność gospodarczą w danym sektorze krócej niż 3 lata,
• prowadzi działalność gospodarczą w sektorze hutnictwa żelaza i stali, górnictwa węgla lub w sektorze finansowym,
• prowadzi działalność na rynku, na którym występuje lub może występować długofalowa nadprodukcja,
• należy do grupy kapitałowej lub jest przejmowany przez przedsiębiorcę należącego do grupy kapitałowej, chyba że wykaże że trudna sytuacja finansowa ma wewnętrzny charakter i nie jest wynikiem nieuzasadnionego podziału kosztów w ramach grupy, a jednocześnie jest zbyt poważna by została rozwiązania w ramach działań przedsiębiorców z grupy kapitałowej. 

3. Kto udziela pomocy?

Organem udzielającym pomocy jest minister właściwy do spraw gospodarki, który swe zadania
w tym zakresie może powierzyć Agencji Rozwoju Przemysłu Spółce Akcyjnej. Odrębnie uregulowano pomoc na restrukturyzację udzielaną w formie ulgi w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej. Tego rodzaju pomocy udziela organ, który nałożył administracyjną karę pieniężną. Pomoc jest udzielana na pisemny wniosek przedsiębiorcy spełniający kryteria określone ustawą, po jego pozytywnej weryfikacji.

4. Cel pomocy

Zgodnie z założeniami ustawy, istotą pomocy publicznej ma być realna możliwość kontynuowania działalności przez przedsiębiorcę w sposób konkurencyjny bez konieczności ponownego wsparcia ze strony państwa (z wyłączeniem przypadków gdy przeprowadzone analizy skierują ku konieczności likwidacji działalności gospodarczej – zob. art. 15 ust. 1 pkt 2 Ustawy). Docelowo zatem chcemy, aby przedsiębiorca odzyskał długookresową zdolność do konkurowania na rynku. Ustawodawca rzeczoną zdolność definiuje, mówiąc w uproszczeniu, jako samodzielne kontynuowanie działalności przez okres 10 lat bez konieczności ponownego wsparcia środkami publicznymi. W konsekwencji Ustawa przewiduje że – poza wyjątkami – pomoc może być udzielona raz na 10 lat.

5. Nowa szansa

Procedura umożliwiająca udzielanie pomocy publicznej przewidziana w omawianej ustawie
stanowi realizację głównych celów Polityki Nowej Szansy przyjętej Uchwałą Rady Ministrów
z 22 lipca 2014 r. Zgodnie z jej założeniami, zaoferowanie szeroko pojętej pomocy przedsiębiorcom dotkniętym problemami finansowymi jest konieczne dla przeciwdziałania ich upadłości. Wydaje się, że system wsparcia przedsiębiorców w trudnej sytuacji ekonomicznej w formie pomocy publicznej określonej Ustawą realizuje te postulaty i powinien umożliwić przeprowadzanie restrukturyzacji oraz w konsekwencji kontynuację działalności przedsiębiorcy dotkniętego kryzysem. Systemy pomocowe, choć istotne i wyczekiwane w ogóle, zyskały na znaczeniu szczególnie obecnie tj. w czasie następstw lokdownu w postaci załamania ekonomicznego. Mając na uwadze obecne realia, kryzys gospodarczy poszczególnych państw jak i gospodarki światowej, należy jednak zauważyć, że coroczna wysokość pomocy przewidziana w budżecie  państwa na poziomie określonym Ustawą - nieprzekraczająca kwoty  120 000 000 zł - jest zdecydowanie zbyt niska, co jest zasadniczym mankamentem nowych regulacji pomocowych.

W kolejnych wpisach poświęconych Ustawie zostaną przedstawione szczegółowe zasady udzielania pomocy na ratowanie, tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne oraz restrukturyzację.

 

Masz pytania?
Skontaktuj się z nami!